FAQ's Praktijkopleidingen

De eenmalige Deelnamebijdrage om deel te nemen aan de Praktijkopleiding wordt gewijzigd per 1 september. Deze gaat van €888 naar €915 per jaar. De jaarlijkse bijdrage voor trainees die langer dan 5 jaar doen over de Praktijkopleiding gaat van €248 naar €255. Tot slot gaan de kosten van de Beoordeling van producten door het NBA Stagebureau van €248 naar €255.

Dit is nodig in verband met de hogere kosten die de NBA helaas moet maken om de Praktijkopleiding mogelijk te maken. Dit vloeit voort uit een besluit dat op de Ledenvergadering van de NBA van 12 juni 2023 door de leden is goedgekeurd.

Meld je aan via het inschrijfformulier Praktijkopleiding. Selecteer een voorkeur startdatum in het aanmeldformulier. De daadwerkelijke startdatum bepaal je na de aanmelding samen met je stagebureau.

Overleg met je stagebureau waar je de nulmeting kunt regelen. Volg je de praktijkopleiding via het NBA Stagebureau, dan kun je dat regelen bij NBA Opleidingen.

Overleg met je stagebureau waar je de trainingsdagen en intervisiegesprekken kunt volgen. Volg je de praktijkopleiding via het NBA Stagebureau, dan kun je dit regelen bij de geaccrediteerde aanbieders.

Op 1 september 2021 moet je de praktijkopleiding AA en RA (oude eindtermen) hebben afgerond. Hierover is al veel communicatie geweest.

Voor eventuele vragen over de planning, neem contact op met je stagebureau.

Bekijk hier informatie over de overstapregelingen. Neem contact op met je stagebureau. 

Dit geldt als je de theoretische AA- of RA-opleiding op basis van de ‘oude’ eindtermen hebt afgerond of nog gaat afronden en je de praktijkopleiding onder de nieuwe eindtermen volgt. Meer informatie over de Deficiëntieregeling

Omdat er op deze manier meer tijd is voor het opstellen van een zo degelijk mogelijke POP en om na te denken over de invulling van het professionele ontwikkeltraject – iets waarvan de trainee de rest van de opleiding profijt heeft.

Nee, deze is onderdeel van de oriëntatiefase.

Deze begint op de startdatum die door het stagebureau is vastgelegd.

Dan loopt de trainee vertraging op, wat natuurlijk onwenselijk is. Daarom is het ook aan de praktijkbegeleider om er mede voor te zorgen dat de trainee alles op tijd indient.

In dat geval wordt de einddatum van het praktijkopleidingsjaar verschoven met de tijd van de overschrijding (per maand), mits de trainee zich aantoonbaar heeft georiënteerd op de ontwikkeling gedurende de praktijkopleiding. Kan de trainee dit niet laten zien, dan wordt de startdatum van de praktijkopleiding verschoven naar de eerste dag van de eerstvolgende maand.

Ja, deze vindt verplicht plaats. Zowel praktijkbegeleider als trainee moet in de ELO aangeven dat deze heeft plaatsgevonden. Het verslag hiervan hoeft niet meer apart door een beoordelaar te worden beoordeeld, maar wordt opgenomen in de dynamische jaarrapportage.

Nee, alleen in de eerste en tweede jaarrapportage is dit het geval.

Het is belangrijk dat een ieder zich ervan bewust is dat gedurende de praktijkopleiding de eindtermen moeten worden gerealiseerd en wat de inhoud hiervan is. Door het invullen van de voortgangstabel en deze te bespreken met de praktijkbegeleider wordt inzichtelijk of je het samen eens bent over de ontwikkeling van de trainee.

Ja, dat kan.

Ja, dat kan, mits ze wel zijn gericht op training van de generieke vaardigheden en CEA-eindtermen in aansluiting bij de ontwikkelbehoeften van de trainee. Een stagebureau moet dit wel goedkeuren en kan aanvullende voorwaarden stellen.

Ja. Hiervoor dient de startende trainee een verslag van werkzaamheden en referentverklaringen in, die door een beoordelaar worden beoordeeld. Op basis hiervan vindt er een gesprek plaats aan de hand van nader te bepalen startcompetenties, gerelateerd aan de periode van verkorting (de competenties waarop wordt beoordeeld zijn dus afhankelijk van of iemand in het tweede of derde jaar start).

Deze vindt plaats tijdens de oriëntatiefase.

Stagebureaus kunnen hier nu – als zij dit nodig achten – thema’s aan verbinden, passend bij het specifieke karakter van en ontwikkelingen in de werkomgeving van de trainee. Te denken valt aan fraude en het leren stellen van de juiste vragen. Op deze manier wordt voorkomen dat te vaak dezelfde thema’s worden aangesneden en helpt het te reflecteren op vaardigheden die nodig zijn om met specifieke vraagstukken in de praktijk om te gaan.

De ICAIS-opdracht wordt facultatief en hoeft niet te worden uitgevoerd wanneer een stagebureau vaststelt dat iemand voldoende heeft aangetoond op een andere manier de ICAIS-eindtermen in de praktijkopleiding te hebben afgedekt. Voor trainees die in hun dagelijkse werk niet of onvoldoende met ICAIS te maken krijgen, blijft de opdracht een verplicht onderdeel. Daarbij geldt dat het uitvoeren van de ICAIS-opdracht een bijdrage levert aan het realiseren van de eindtermen. Uiteindelijk zal in het geheel van de praktijkopleiding door de praktijkbegeleider, beoordelaar en het stagebureau moeten worden vastgesteld dat de eindtermen daadwerkelijk zijn gerealiseerd.

Door de portfoliosite wordt er een beter overzicht gecreëerd ten opzichte van de ELO waarmee nu wordt gewerkt. Ook geeft het de praktijkbegeleider, beoordelaar en examinator beter inzage in de persoon die zij moeten beoordelen, dan wel van feedback moeten voorzien.

De portfoliosite is een internetpagina die de gehele opleiding van de trainee vanaf jaar 1 tot en met jaar 3 op een overzichtelijke en dynamische manier weergeeft. Op deze pagina kiest de trainee hoe hij of zij deze vormgeeft. Via de portfoliosite schrijft de trainee de verschillende opdrachten uit en levert hij/zij de vereiste documentatie in. Uiteindelijk komt dit materiaal dan via de reguliere ELO binnen bij het stagebureau en de beoordelaars. Vanaf 1 april 2024 zal deze nieuwe portfoliosite live zijn.

Alle trainees die voor 1 april 2024 met hun opleiding zijn begonnen, werken in principe op de reguliere manier verder. Zij hebben dan wel de keuze om alsnog om te schakelen naar de nieuwe portfoliosite bij de start van een nieuw praktijkopleidingsjaar. Alle trainees die vanaf 1 april 2024 met hun opleiding starten werken wel met de nieuwe portfoliosite.

Voor trainees die met de portfoliosite gaan werken wordt alles via deze site ingeleverd. Beoordelingen vinden plaats in de taken, zoals dat nu het geval is. Trainees die nog met de huidige ELO werken, kunnen dit blijven doen.

Nadat je aanmelding voor de praktijkopleiding is verwerkt, ontvang je de inloggegevens voor Mijn NBA. Zodra je stagebureau jouw gegevens verder heeft verwerkt, heb je met deze inloggegevens ook toegang tot de ELO.

Let op! Houd rekening met ongeveer een week verwerkingstijd.

Je kunt je emailadres wijzigen op Mijn NBA. 

Ik heb zelf problemen met inloggen in de ELO

•  Foutmelding: 'Gebruikersnaam/ emailadres wordt niet herkend'

Voor het inloggen in de ELO kun je de zelfde inlognaam en het zelfde wachtwoord gebruiken als voor www.mijnnba.nl. 

Let op! Het juiste webadres van de ELO is www.praktijkopleiding.nba.nl.  Mocht je een oude link gebruiken om naar de ELO te gaan, dan vragen we je deze niet meer te gebruiken. Wis ook de browsergeschiedenis. Dit is bijna altijd de oorzaak van inlogproblemen.

Ondervind je nog steeds problemen? Neem contact op met de ledenadministratie via 088-4960200 of ledenadministratie@nba.nl

• Foutmelding: 'Na inloggen krijg ik geen toegang tot de ELO'

Vraag dit na bij je stagebureau. Het stagebureau kan je account (tijdelijk) geblokkeerd hebben. Zij kunnen je account dan weer deblokkeren.

Mijn stagebegeleider/beoordelaar heeft problemen met inloggen

Laat je praktijkbegeleider/beoordelaar contact opnemen met de NBA (088-4960440). De NBA kan dit probleem verhelpen.

In de ELO ga je naar de "Studieroutes", daar tref je een inhoudsopgave met alle relevante documenten voor je praktijkopleiding aan.

Een verkortingsverzoek kan alleen ingediend worden als de uitkomst van de nulmeting is ingediend en goedgekeurd door jouw praktijkbegeleider. Daarna kun je het verkortingsverzoek indienen in de ELO. Het verkortingsverzoek wordt alleen beoordeeld door de beoordelaars van het stagebureau. 

Je kunt je POP pas inleveren als de uitkomst van de nulmeting is ingediend en goedgekeurd door de praktijkbegeleider.

Het is handig om eerst op de goedkeuring van het verkortingsverzoek af te wachten en dan je POP in te dienen.

De onderdelen in de ELO, zoals Jaar 1, Jaar 2 en Jaar 3, worden handmatig op "voltooid" gezet door het stagebureau, zodra de ingeleverde opdrachten afgerond zijn.

Als dit niet uitgevoerd is, blijf je signalen over dat onderdeel ontvangen. Dit heeft overigens verder geen gevolgen voor de voortgang van je portfolio. Als je vragen hebt, neem dan contact op met je stagebureau.

Neem contact op met het stagebureau. Zie ook de vraag "Wat betekent de status "wordt uitgevoerd" in ELO?

De jaarrapportage kan pas worden ingeleverd als de certificaten van de trainingsdagen en intervisiegesprekken van dat stagejaar zijn ingeleverd en goedgekeurd door het stagebureau. Zie hiervoor de aparte taak, per jaar, in het portfolio.

Bij het inleveren van een jaarrapportage, aan het einde van een stagejaar, kan je het jaarplan voor het volgende stagejaar inleveren. Mocht je het volgende stagejaar later willen beginnen, dan kun je het jaarplan later inleveren. Een jaarplan moet altijd binnen vier weken na de start van het stagejaar ingediend zijn.

Neem contact op met je stagebureau.

• Als het ingeleverde document nog niet beoordeeld is door je praktijkbegeleider, dan kun je aan de praktijkbegeleider vragen de rapportage af te keuren. De taak komt dan weer terug bij jou en jij kunt het document daarna verwijderen en opnieuw uploaden.
• Mocht het ingeleverde document reeds beoordeeld zijn door de praktijkbegeleider, dan kan de beoordelaar het alsnog afkeuren.
• Als de beoordelaar het al goedgekeurd heeft, neem dan contact op met je stagebureau.

In de ELO, onder "Wijzingen", staat een taak "Verzoek om onderbreking praktijkopleiding - inleveren”, hierin kun je een onderbreking aanvragen. Het stagebureau verwerkt de onderbreking.

In de ELO kun je de wijziging doorgeven onder "Wijzingen", in de taak “Wijzigingen praktijkbegeleider, beoordelaar, vestiging - aanvragen". Houdt er rekening mee dat een nieuwe praktijkbegeleider eerst moet worden benoemd door het stagebureau. Neem contact op met je stagebureau.

Probeer het in het eind van de ochtend nog een keer. Elke morgen wordt het systeem geüpdate. Hierdoor kan het voorkomen dat je even geen volledige toegang hebt tot de ELO. Mocht je daarna nog geen portfolio zien neem dan even contact op met de NBA (088-4960440). 

De ICAIS-opdracht gaat over het doorgronden van de ICT in relatie tot de bedrijfsprocessen, los van de controle van de jaarrekening. Het verdiepingsonderdeel wordt uitgewerkt op basis van een uitgevoerde jaarrekeningcontrole, bijvoorbeeld wanneer wordt teruggekeken op de audit en geëvalueerd hoe de ICT invulling bij de klant impact heeft op de bedrijfsprocessen (klant perspectief) en de audit (accountantsperspectief). 

Het is geen absolute vereiste dat de opdracht die in het derde jaar wordt uitgewerkt als verdiepingsonderdeel een andere is dan de ICAIS-opdracht, maar het is vanwege het beoogde leereffect wel wenselijk dat hiervoor een andere opdracht wordt gekozen. 

Nee, een 4400N (of 4415N of 4416N)-opdracht is geen Assurance-opdracht, maar een Aan Assurance verwante opdracht. Met het uitvoeren van deze opdracht wordt niet aan belangrijke eindtermen gewerkt die gelden voor assurance-opdrachten (eindterm A&A 12.4 en het verstrekken van zekerheid) 

De 3900N-opdracht kwalificeert. De 4415N-opdracht niet, want dat betreft een aan assurance verwante opdracht (geen assurance dus).

Op 12 juni 2023 heeft de Ledenvergadering ingestemd met de verhoging van het examengeld als gevolg van de hogere kosten die met het afnemen van het examen zijn gemoeid. Onderwijsinstellingen berekenen de locatiekosten door aan de NBA en examinatoren krijgen een hogere vergoeding, die recht doet aan hun werkzaamheden.

Met een gewaarmerkte kopie wordt verklaard dat de inhoud van de kopie overeenstemt met het origineel.

Onder waarmerken verstaan we dat de fotokopieën van relevante diploma’s, certificaten en/of cijferlijsten voorzien zijn van deze drie waarmerken:

• een stempel van een notaris/accountantskantoor of onderwijsinstelling;
• de dagtekening;
• de naam en originele handtekening van een notaris, accountant of onderwijsinstelling.

De snelste manier om je documenten te waarmerken is om het te regelen via het kantoor waar je werkt. Vraag een accountant (AA/RA) een naam en handtekening en datum te zetten bij “conform origineel” of de documenten te voorzien van een bedrijfsstempel met naam en handtekening en datum.

Het is de bedoeling dat je je presentatie vier werkdagen voor het examen stuurt naar examens@nba.nl.

Als gezakt bent, kun je na zes weken een herexamen afleggen. De examinatoren geven op het beoordelingsformulier aan in welke onderwerpen je je beter zou moeten bekwamen ter voorbereiding op je herexamen. Een volgend examen wordt door twee andere examinatoren afgenomen. Het examen mag maximaal vier keer worden afgelegd.

Binnen twee weken na je examen ontvang je de bevestigingsbrief met daarin de verwerkte uitslag.

Normaalgesproken ontvang je je diploma drie weken na het examen. Tijdens de huidige coronasituatie ontvang je je diploma tussen de drie en zes weken na het examen.

Op het moment dat je bent ingedeeld voor een examen op één van jouw voorkeursdata en de datum en tijd aan je zijn bevestigd, kun je niet meer kosteloos annuleren. Je bent dan de gehele examenbijdrage verschuldigd.

De Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) is een richtlijn waarin staat dat steeds meer bedrijven vanaf 2024 verplicht worden te rapporteren over hun impact op de mens en op het klimaat. De richtlijn is bedoeld om voor meer transparantie over en betere kwaliteit van duurzaamheidsinformatie te zorgen. De richtlijn stelt ook eisen aan de (praktijk)opleiding van accountants die Assurance willen kunnen geven bij Duurzaamheidsinformatie. 

Het kunnen geven van Duurzaamheidsassurance is voorbehouden aan accountants die ook certificeringsbevoegd zijn. De gevolgen van de richtlijn voor de praktijkopleiding in de oriëntatie Accountancy-MKB zijn daarom beperkt. Vooralsnog worden hieraan geen aanvullende eisen gesteld in de CEA eindtermen. Iedere accountant zal echter met de nieuwe wetgeving te maken krijgen. Dus ook de niet gecertificeerde mkb-accountant die bedrijven moet adviseren die bijvoorbeeld toeleverancier zijn van een grote onderneming of een financieringsaanvraag willen doen bij een bank of die er uit zichzelf voor kiezen om te willen verduurzamen. Komend jaar gaan we kijken of en welke aandacht het onderwerp in de praktijkopleiding Accountancy-MKB toch al aandacht kan krijgen. 

De CSRD stelt dat tenminste acht maanden praktijkopleiding moet zijn gevolgd die de assurance van jaarlijkse en geconsolideerde duurzaamheidsrapportering of andere duurzaamheidsgerelateerde diensten betreft om Duurzaamheidsassurance te mogen geven. Door de Commissie Eindtermen Accountantsopleiding (CEA) is dit vertaald in een urennorm van 660 uren, waarvan er tenminste 330 uren moeten worden besteed aan duurzaamheidsassurancewerkzaamheden. Maximaal 330 uren blijven er dus over voor overige werkzaamheden inzake Duurzaamheid om aan deze verplichting te voldoen. 

Nee, het totaal aantal uren dat tijdens de praktijkopleiding moet worden verantwoord, blijft 3.000. 660 uren hiervan moeten worden besteed aan duurzaamheidswerkzaamheden, waarvan tenminste 330 uren aan Duurzaamheidsassurance. Deze 330 uren zijn onderdeel van de 1.500 uren aan voorgeschreven werkzaamheden. De overige 330 uren (die ook Assurancewerkzaamheden mogen betreffen) komen uit de ‘vrije ruimte’. Het minimum aantal uren van 1.125 (75%) dat moet worden besteed aan jaarrekeningcontroles (financial audits) blijft gelijk, maar er wordt geen aanvullende eis meer gesteld aan de overige assurance-opdrachten voor degenen die met de Duurzaamheidsaantekening afstuderen. 

De overgangsregeling geldt voor accountants die reeds certificeringsbevoegd zijn en voor studenten/trainees die zijn afgestudeerd (dat wil zeggen het geïntegreerd slotexamen met succes hebben afgelegd) in de oriëntatie Assurance vóór 1 januari 2026. Zij hebben de bevoegdheid om Duurzaamheidsassurance te geven, maar moeten aan bepaalde PE-vereisten voldoen om ook als bekwaam te kunnen worden gekwalificeerd. 

In dat geval krijg je de bevoegdheid automatisch, maar moet je daarna alsnog voldoen aan de PE-vereisten (waar intervisie, een selfassessment en een self-complianceverklaring onder vallen) om als bekwaam te worden aangemerkt, tenzij je daarvan bent uitgezonderd, omdat je je bekwaamheid reeds hebt aangetoond door te voldoen aan de (praktijkopleidings)eisen (tenminste 660 uren verantwoord en het geïntegreerd slotexamen met aantekening afgelegd).

Stel nu dat je 1 januari 2026 niet haalt, dan zijn er – als je voor de duurzaamheidsaantekening in aanmerking wil komen – de volgende opties:
•    Je voldoet binnen de praktijkopleiding Assurance, al dan niet met een verlenging, aantoonbaar aan de urennorm en eventuele nader te stellen voorwaarden;
•    Je kwalificeert je voor de aantekening na behalen van de praktijkopleiding Assurance. 

In het eerste geval wordt duurzaamheid getoetst als onderdeel van het geïntegreerd slotexamen. In het tweede geval zal, mede op basis van de verantwoordingstabel die uiterlijk in de zomer beschikbaar zal zijn, een afzonderlijk examen moeten worden afgelegd. In beide gevallen is het dus belangrijk om zo snel mogelijk te beginnen met het registreren van de uren die je besteedt aan duurzaamheidswerkzaamheden. Eventuele aanvullende voorwaarden zullen op een later moment bekend worden gemaakt.

Ja, dat kan.

Ja, dat kan. Je kunt je op een later moment alsnog kwalificeren. Je moet dan dus wel aan de praktijkopleidingseisen voldoen en een afzonderlijk examen afleggen mede op basis van de verantwoordingstabel. Eventuele aanvullende voorwaarden zullen op een later moment bekend worden gemaakt.

Ja, dat mag. We adviseren je daarom om zo snel mogelijk te beginnen met het registreren van de uren die je besteedt aan duurzaamheidswerkzaamheden. Wij verwachten gedurende deze zomer met een verantwoordingstabel in de ELO te komen, waarin je de uren die je besteedt aan duurzaamheidswerkzaamheden kunt registreren. Daarbij wordt ervan uitgegaan dat er overlap is tussen financial audit en duurzaamheidsassurance werkzaamheden. Let er wel op dat de werkzaamheden die je op een zeker moment wil inbrengen voor de Duurzaamheidsaantekening niet langer dan zes jaar geleden mogen zijn uitgevoerd. 

Ja, in principe kan dat vanaf het moment dat de CEA eindtermen voor de praktijkopleiding Duurzaamheid van kracht zijn. CEA kan deze echter niet eerder publiceren dan nadat de CSRD in de Nederlandse wetgeving is geïmplementeerd.   Waarschijnlijk zal dit niet eerder zijn dan eind 2024. Dit betekent dan dus wel dat je aantoonbaar moet hebben voldaan aan de desbetreffende eindtermen, voor zowel de praktijkopleiding als de theorie-opleiding. Let op: CEA gaat ervan uit dat degenen die na 1 januari 2026 afstuderen de benodigde theoretische kennis en vaardigheden met betrekking tot duurzaamheid hebben verworven in het theoriedeel van de opleiding, maar kan voor degenen die eerder willen afstuderen nog deficiënties bepalen dan wel nadere eisen stellen aan de theoretische kennis.

De huidige wettekst biedt daarvoor geen ruimte. We raden daarom iedereen aan om indien mogelijk het examen ruim vóór 1 januari 2026 te plannen en ook om alle uren die je besteedt aan relevante werkzaamheden te registreren. En voor alle duidelijkheid: als je wél voor 1 januari 2026 afstudeert zonder dat je aan de praktijkopleidingseisen (eindtermen) voor de Duurzaamheidsaantekening voldoet, dan moet je alsnog aan bepaalde PE-verplichtingen voldoen om je nadien ‘bekwaam’ te mogen noemen. 

Voor de meeste trainees zal het niet haalbaar zijn. Wij verwachten dan ook niet dat we op korte termijn alle trainees via de praktijkopleiding kunnen opleiden voor de duurzaamheidsaantekening. Het streven is echter wel om zoveel mogelijk trainees die nu en in de toekomst Duurzaamheidsassurance willen gaan afgeven daarvoor op te leiden, maar wij zijn daarbij uiteraard wel gebonden aan de wet- en regelgeving. 

Vooralsnog geldt dat in ieder geval de verantwoordingstabel op een juiste manier moet zijn ingevuld en afgestemd met de praktijkbegeleider en moet zijn goedgekeurd door de beoordelaar. Voor degenen die op korte termijn willen afstuderen voor de Duurzaamheidsaantekening geldt dat het referaat een onderwerp moet betreffen gericht op een Duurzaamheidsassurance-opdracht. Duurzaamheid wordt als onderdeel van het geïntegreerd slotexamen geëxamineerd door op het gebied deskundige examinatoren. Het slotexamen wordt niet verlengd. Voor degenen die na afstuderen in de oriëntatie Assurance alsnog voor de aantekening in aanmerking willen komen en niet onder de overgangsregeling vallen, geldt dat, mede op basis van de verantwoordingstabel, een afzonderlijk examen van 30-45 minuten moet worden afgelegd. De nadere voorwaarden worden op een later moment bekend gemaakt.  

Assurance trainees kunnen vanaf 1 januari 2026 afstuderen zonder of met de aantekening Duurzaamheid. In dat laatste geval zullen zij in totaal 660 uren moeten besteden aan duurzaamheidsopdrachten, waarvan tenminste de helft aan duurzaamheidsassurance- werkzaamheden.

Nee, in dat geval verandert de urennorm niet.